Rodem z gminy Łukowica cz. I

Tomasz Stefan Marszałkowicz

(1758 – 1836) z Brzezia herbu Zadora

Podpisywał się zawsze tylko Tomasz, ur.21 grudnia 1758 r. zm. w Stroniu 26 grudnia 1836 r. i pochowany został na cmentarzu w Przyszowej, syn Michała i Elżbiety ze Zdzeńskich. Ojciec jego przystąpił do Konfederacji Barskiej w 1768r. i po jej upadku w 1772 r. schronił się z grupą konfederatów i z familią swoją na Spiszu (ówczesne Węgry). Według tradycji rodzinnej Tomasz też był konfederatem barskim. Pierwsze nauki pobierał w Podolińcu na Spiszu, później w Akademii Krakowskiej. Następnie trzymał różne dzierżawy- kolejno: starostwo stobnickie w Królestwie Polskim, Przyszową, Jazowsko w obwodzie sądeckim, wreszcie starostwo lipnickie w obwodzie bocheńskim i wówczas „zawiadował interesami” Potockich z Krasnego i Brzeznej. W 1800 r. ożenił się z Teklą ze Szreniawa Potockich i miał z nią dwóch synów: Felicjana i Maksymiliana

According to the family tradition he took part in the Bar Confederation (1768-1772) defending Polish independence.

Felicjan Marszałkowicz

(1805 – 1870) właściciel dworu w Stroniu

Przyrodnik, miał kolekcję rzadkich owadów, motyli, kamieni, numizmatyków, założył piękny ogród owocowy- miał tam same szlachetne gatunki jabłonek, grusz, śliw itp. Ponadto miał także apteczkę domową, którą wykorzystywał do leczenia ludzi i zwierząt. Grał na wiolonczeli. Nazywano go „mechanikiem” – czyli człowiekiem wszechstronnym, który wszystko potrafi zrobić i naprawić.

An enthustiast of the nature and environment, a collector of rare species of insects, butterflies, stones, coins, herbs. He was called “a mechanic” as he was able to do and mend everthing.

Maksymilian Marszałkowicz

(1806 – 1878) brat Felicjana, dziadek Marii Radomyskiej hr. Rostworowskiej, właściciel Stronia od 1874 r. właściciel dworu w Stroniu

Zasłużony głównie dla Kamienicy. Absolwent prawa na Uniwersytecie Wiedeńskim. Wykazując wiele inicjatywy, przedsiębiorczości i energii przyczynił się do podniesienia położenia gospodarczego i kulturalnego Sądecczyzny. Wybudował 5 tartaków, wytwórnię mebli w Niedźwiedziu, papiernię w Kamienicy, hutę szkła na Rzekach koło Lubomierza, a na Szczawie dwie kuźnice, każda o trzech piecach hutniczych, do których zwożono rudę ze Spisza i z Nawojowej oraz potażnię ( wytwórnię potażu), której wyroby sprzedawał nawet zagranicą. Lasy kamienieckie eksploatowano od 1838 r. według racjonalnego planu gospodarczego. Maksymilian rozwijał również akcję na rzecz podniesienia gospodarczego, zdrowotnego i oświatowego chłopów w swojej posiadłości, zakładał szkółki ludowe, szerzył wśród ludu czytelnictwo. Był prezesem rady powiatowej w Limanowej, miał bogatą bibliotekę( oddaną do Akademii Umiejętności w Krakowie), z której korzystał Szczęsny Morawski. Był bardzo cenionym człowiekiem na całej Sądecczyźnie.

Deserved especially for Kamienica where he established a paper mill, ironworks,he was also an owner of the rich library (most of books were given to the Akademy of Skills to Kraków).

Zygmunt Marszałkowicz

Ur. 30 maja 1837 w Kamienicy, zm. 17 kwietnia 1875 w Stroniu i pochowany na cmentarzu w Przyszowej, syn Maksymiliana i Kornelii z Kirchnerów.

Ukończył gimnazjum w Nowym Sączu, studiował w Instytucie Technicznym w Krakowie oraz instytutach politechnicznych w Pradze i Wiedniu. Uczestniczył w powstaniu styczniowym w 1863 r., początkowo w oddziałach Różyckiego, ranny w jednej z bitew ( wspomina o tym A. Skąpski i inni: Nadziei promienie. Kraków 1978 r., s.68) wywieziony został w poznańskie, gdzie leczył się w domu pp. Brezów. Po zagojeniu się rany formował w Krakowie tzw. Kompanię Sądecką i wraz z nią złączył się z oddziałem Langiewicza. Potem przeszedł do kawalerii, był adiutantem oddziału i w tym charakterze brał udział we wszystkich dalszych walkach Langiewicza, wówczas już dyktatora, i dopiero po jego przejściu do Galicji powrócił do domu. Ożenił się w 1865 r. z Wandą z Abdank Dunikowskich i zamieszkał najpierw w Wojakowej, a w 1876 r. przeniósł się do Stronia, gdzie gospodarował po zmarłym stryju. Pisał wiersze, które nigdy nie były publikowane. Zmarł w wieku 41 lat, utraciwszy zdrowie w czasie walk powstańczych. Miał syna Jana i dwie córki: Zofię, późniejszą Adamową Ciszewską z Chobendzy w Królestwie Polskim, i Jadwigę, wydaną za Józefa Myszkowskiego z Tymbarku.

A soldier in a January Uprising in 1863, a poet.

Jan Maksymilian Marszałkowicz

(1868 – 1935) pochowany na cmentarzu Obrońców Lwowa.

Syn Zygmunta i Wandy z Abdank Dunikowskich. W latach 1893-1901 gospodarował w swym odziedziczonym majątku w Stroniu, spłacając obie siostry. W okresie tym udziela się aktywnie również pracy społecznej, założył w ówczesnych powiatach: limanowskim, sądeckim i grybowskim ponad 80 kółek rolniczych, 4 spółdzielcze kasy oszczędnościowo- pożyczkowe systemu Reiffeisena (pierwsze w Małopolsce), wiele czytelni i straży ogniowych( czyli przeciwpożarowych). W 1900 r. zamieszkał w Nowym Sączu, gdzie został wybrany do zarządu działającego tutaj Związku Stronnictwa Chłopskiego oraz prezesem Zarządu Powiatowego Kółek Rolniczych i dyrektorem Spółki Handlowej Kółek Rolniczych. W 1901 r. podjął pracę w Towarzystwie Gospodarskim Lwowskim, w latach 1911- 1913 prowadził studia nad hodowlą bydła na Mińszczyźnie jako konsultant Towarzystwa Rolniczego w Mińsku Litewskim, wreszcie w latach 1913-14 na stanowisku dyrektora Związku Handlowego Kółek Rolniczych we Lwowie. Od 1915 r. do 1918 r. pełnił obowiązki delegata rolniczego i żywieniowego z ramienia starostwa we Lwowie.

Majątek w Stroniu został sprzedany w 1905 r., a zakupiono 18 hektarowe gospodarstwo w Rzęśnie Polskiej pod Lwowem, w którym została założona doświadczalna ferma bydła sprowadzonego z Holandii, wyrżniętego niestety w liczbie kilkudziesięciu sztuk w czasie inwazji wojsk rosyjskich w 1914 r. Praca w tych instytucjach, jak również badania pozwoliły Janowi napisać kilka książek z zakresu hodowli bydła i licznych artykułów w fachowych czasopismach krajowych i zagranicznych. W 1908 r. został wybrany posłem do Sejmu Krajowego we Lwowie z kurii gmin wiejskich powiatu limanowskiego z listy Polskiego Centrum Ludowego. W czerwcu 1918r. wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej, zorganizował jej placówkę w Rzęśnie Polskiej, jego dom był w 1918 r. schroniskiem dla legionistów ukrywających się przed aresztowaniem przez władze austriackie, bierze udział w rozbrajaniu artylerii austriackiej, stacjonującej w Rzęśnie Polskiej w dniu 31 X 1918 r. i walczy w obronie Lwowa, za co otrzymuje srebrny krzyż POW, Krzyż Walecznych, Krzyż Pierwszej Zasługi Lwowa, Krzyż Obrony Lwowa z mieczami, Odznakę Honorową „Orlęta” i inne.

Odznaczał się znakomitą pamięcią- mógł z pamięci recytować całego „Pana Tadeusza” Mickiewicza. Miał z żoną Heleną dwóch synów: Kazimierza i Adama oraz córkę Marię, wydaną za Jacka Odrowąż Pieniążka.

Social worker, founder of the saving and loan funds, MP in Lviv, he fought to defend Lviv in 1918.

Adam Jan Maksymilian Marszałkowicz

Używał tylko pierwszego imienia, ur.30 października 1896 r. w Stroniu, zm. 19 kwietnia 1964 r. we Wrocławiu, gdzie został pochowany na cmentarzu w Sąpolnie

Syn Jana i Heleny z Ostoja Finków. Naukę szkolną rozpoczął w Nowym Sączu w 1901 r., ale już po kilku miesiącach, w następstwie przeniesienia się rodziny, uczęszczał do szkoły we Lwowie. W 17 roku życia, po ukończeniu 6 klasy gimnazjalnej, wstąpił 16 sierpnia 1914 r. jako ochotnik do kompanii Legionu Wschodniego, od 26 września był w kawalerii Legionów Polskich na Węgrzech, od 10 grudnia w 3 szwadronie II Brygady LP, a następnie w formacjach 5 i 6 szwadronu III Brygady LP brał udział w kampanii karpackiej 1914-1915. Od 15 września 1915 r. w 2 pułku ułanów LP przebył obydwie kampanie wołyńskie 1915-1916. W okresie 6 wrzesień- 23 listopada 1916 r. był na Litwie, a następnie znalazł się w szkole podoficerskiej pod Warszawą, w której był do 28 sierpnia 1917 r. Będąc mieszkańcem Galicji nie składał przysięgi i służył nadal w 2 pułku ułanów w Polskim Korpusie Posiłkowym do 18 lutego 1918 r. Po przejściu gen. Hallera przez front austriacki uciekł z Doliny, gdzie przebywał już jako aresztowany i zgłosił się do Polskiej Organizacji Wojskowej we Lwowie, potem w Jarosławiu, gdzie 31 października 1918 r. zgłosił się do szeregów Wojska Polskiego. Bierze udział w odsieczy Lwowa, a następnie jest w 2 pułku strzelców lwowskich, z kolei w żandarmerii polowej i wojskowej, a 12 listopada 1919 r. otrzymuje urlop na studia. Przerywa go 29 maja 1920 r., angażując się w akcji plebiscytowej na Śląsku Cieszyńskim. Od 17 lipca 1920 r. jest już w Grupie Obrony Lwowa Armii Ochotniczej. Dnia 20 sierpnia zostaje mianowany podporucznikiem. W okresie 20 października 1920 r. – 31 maja 1921 r. jest w Dowództwie Okręgu Generalnego Lwów, skąd przeniesiony został do kadry 14 pułku Ułanów Jazłowieckich i 14 czerwca 1921 r. urlopowany bezterminowo. W latach wojny odznaczony Krzyżem Walecznych, otrzymał odznaki honorowe: II Brygady LP, 2 pułku ułanów LP., „Orlęta” oraz Medal Pamiątkowy za wojnę 1918-1921. Otrzymał też działkę wojskową w Armatniowie k. Łucka ( wraz ze swym ojcem i bratem Kazimierzem).

Podejmuje z powrotem naukę, zdaje egzamin dojrzałości i kończy z odznaczeniem w 1923 r. Wyższe Kursy Ziemiańskie we Lwowie. Praktykę rolniczą odbywa u Stanisława Czerwińskiego w Gaiku k. Dobczyc. Zostaje inspektorem rolnym w Surochowie w pow. Jarosławskim. Żeni się 10 stycznia 1924 r. we Lwowie z Zofią z Mikulin, córką Jerzego i Heleny z Hochbergerów. Kieruje niewielkim majątkiem Zgłobice w pow. Tarnowskim, stanowiącym własność żony. Ponadto jest biegłym sądowym w sprawach rolnictwa, wywłaszczeń i wyceny nieruchomości ziemskich. W 1924 r. zostaje mianowany porucznikiem Wojska Polskiego w rezerwie, w 1831 r. otrzymuje Krzyż Legionowy i w 1932 r. Krzyż Niepodległości. W latach 1930-1934 jest Komisarzem Rządowym miasta Tarnowa, należy do Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem, z którego występuje w 1934 r. Od 1938 r. do wojny w 1939 r. administruje gospodarstwem przyzakładowym Zjednoczonych Zakładów Związków Azotowych w Mościcach k. Tarnowa( obecnie Zakłady Azotowe w Tarnowie- Mościcach).

W kampanii wrześniowej nie bierze udziału. W czasie okupacji niemieckiej jest w Armii Krajowej w oddziałach ochrony powstania jako zastępca dowódcy kompanii Tarnów. Otrzymuje stopień rotmistrza. W willi majątku w Zgłobicach czynna jest AK-wska wytwórnia granatów, w której pracuje min jego syn Andrzej (1926-1967), a technologiem jest Jan Dębski (1889-1976), ukrywający się w domu Marszałkowiczów pod nazwiskiem Dąbrowski, wybitny działacz Stronnictwa Ludowego, poseł, wicemarszałek Sejmu (1925- 1928) i senator od 1938 r.

Natychmiast po zakończeniu okupacji niemieckiej w styczniu 1945 r. wyjeżdża do Krakowa i zgłasza się do pracy w organizowanych tam przez Bolesława Drobnera władzach miejskich Wrocławia. Wstępuje do Polskiej Partii Socjalistycznej, następnie jest członkiem PZPR i w 1950 r. zostaje skreślony z listy jej członków jako obcy klasowo. Do Wrocławia przybył z pierwszą ekipą pionierską w dniu 9 maja 1945 r. i podejmuje się kierować Ogrodem Zoologicznym. Po ewakuacji zwierząt z Wrocławia- z powodu trudności ich utrzymania- do zwierzyńców w Poznaniu, Łodzi i Krakowa zwalnia się w 1946 r. z pracy w Zarządzie Miejskim Wrocławia, organizuje i kieruje nim do 1949 r. Przedsiębiorstwem Handlu Zwierzętami Hodowlanymi, będącego spółką z o.o., bardzo zasłużonego w zagospodarowaniu Dolnego Śląska, jednocześnie jest w 1945 r. kierownikiem Spółdzielnie Owocowo- Warzywnej, od 1947 r. pracuje w oddziale Wojewódzkim Związku Samopomocy Chłopskiej jako inspektor hodowli drobnego inwentarza, w latach 1948-1950 pracuje w Oddziale Śląskim Państwowego Instytutu Naukowego Gospodarstwa Wiejskiego we Wrocławiu, a po jego likwidacji pracuje kolejno we Wrocławskim Przedsiębiorstwie Skupu Surowców Włókienniczych i Skórzanych, w Oddziale Centrali Nasiennej we Wrocławiu, w oddziałach centrali mięsnej we Wrocławiu, Szczecinie i Warszawie, wreszcie kieruje pomocniczymi gospodarstwami rolnymi koło Wrocławia: w Żernikach, należącego do spółdzielni zwierząt futerkowych i w Brodzi- spółdzielni introligatorsko- kartoniarskiej. W następstwie złego stanu zdrowia, po przebytych operacjach, otrzymuje około 1960 r. rentę inwalidzką i umiera w wieku 67 lat.

Z żoną Zofią miał siedmioro dzieci: Teresę, Andrzeja, Halinę, Jana, Marię, Jerzego i Annę.

Majątek Zgłobice został bezprawnie rozparcelowany w 1945 r. w ramach reformy rolnej, chociaż jego powierzchnia nie przekraczała 50 ha. Pomimo formalnego przywrócenia własności w sierpniu 1945 r. prowadzenie majątku okazało się niemożliwe i został on ostatecznie przejęty przez państwo w 1957 r. na mocy ustawy o oddaleniu wszelkich roszczeń z tytułu nieprawidłowości w przeprowadzeniu reformy rolnej

A soldier in WWI and WWII, a great patriot.